Jak wskazują badania, większość z nas używa do celów kuchennych – gotowania i przygotowywania napojów – wody wodociągowej, pobieranej z kranu. Z wód źródlanych korzystamy jeszcze stosunkowo rzadko, ale z roku na rok liczba Polaków przedkładających wody źródlane nad „kranówkę” systematycznie rośnie.

Wzrasta też świadomość, że naturalne wody źródlane to nie ten sam produkt, co wody mineralne, a zawartość w nich składników mineralnych jest niska i nieistotna żywieniowo. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wody źródlane muszą odpowiadać wymaganiom stawianym wodzie przeznaczonej do spożycia, a więc wodzie wodociągowej. Oceniając na potrzeby prezentowanego testu cechy zakupionych wód źródlanych sprawdziliśmy również te same mierniki w wodzie pobranej z sieci wodociągowej w Warszawie i Berlinie. „Kranówki” z Warszawy i Berlina okazały się być zbliżone pod względem badanych parametrów.

Źródlana zamiast wodociągowej

Analiza składu mineralnego nie wykazała większych różnic między wodami źródlanymi i badanymi wodami z kranu. Te ostatnie zawierały nawet wyższe ilości wapnia i magnezu niż oceniane wody źródlane. Badania czystości chemicznej wykazały, że także zanieczyszczenia, takie jak żelazo, amon i azotany występowały na porównywalnym, zgodnym z wymaganiami poziomie. Jedynie zawartość azotynów była wyższa niż w ocenianych wodach źródlanych, ale wciąż poniżej dopuszczalnych limitów. Więcej azotynów było w wodzie pobranej z sieci wodociągowej w Berlinie. Warszawska woda zawierała natomiast więcej azotanów.

Czystość mikrobiologiczna obu pobranych z kranu wód nie budziła żadnych zastrzeżeń. Należy jednak podkreślić, że wody wodociągowe podlegają licznym procesom uzdatniania, zarówno fizycznym, jak i chemicznym, w trakcie których usuwane są nie tylko zanieczyszczenia chemiczne, ale także mikrobiologiczne. Wynikiem tych procesów uzdatniania są jednak pozostałości związków o często niekorzystnym oddziaływaniu na organizm. Jak wykazują przeprowadzone przez NIK kontrole wody podawanej do sieci, we wszystkich miastach w Polsce występują przypadki ponadnormatywnych wartości takich wskaźników, jak wolny chlor, chloryny i chlorany, a także chloroform, miedź, siarczany, ołów, formaldehyd, fenole i inne. Także informacje publikowane przez Miejskie Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Warszawie potwierdzają fakt, iż woda, która płynie w naszych kranach, nie zawsze spełnia wszystkie wymagania czystości chemicznej. Tymczasem wody źródlane pozbawione są zanieczyszczeń chemicznych, ponieważ pochodzą z izolowanych od środowiska warstw wodonośnych i nie wymagają, a nawet nie mogą być poddawane chemicznemu uzdatnianiu. Tak więc cenną cechą naturalnych wód źródlanych jest ich pierwotna czystość, co wiąże się z większym bezpieczeństwem spożycia. A zatem w miejscach, gdzie woda wodociągowa nie budzi naszego zaufania, powinniśmy korzystać z wód źródlanych. Jaką wodę wybrać najlepiej? Wykazał to test pięciolitrowych wód źródlanych.

Co zbadaliśmy w wodach źródlanych?

Niegazowane wody źródlane dostępne w sklepach występują w opakowaniach o różnej pojemności: od podręcznych butelek półlitrowych, poprzez opakowania półtoralitrowe do dużych pięciolitrowych butli. Te ostatnie zastępują najczęściej wodę z kranu, która jak dowodzi doświadczenie, a także oficjalne kontrole, w większości wypadków nie spełnia wymogów wody przeznaczonej do picia. Wody w dużych opakowaniach użytkowane są więc głównie jako woda do celów kulinarnych, do przygotowania zimnych i ciepłych napojów, posiłków, pokarmu dla dzieci i niemowląt, a nawet do celów pielęgnacyjnych, takich jak mycie twarzy i włosów.

Na zlecenie „Świata Konsumenta” akredytowane laboratorium przebadało 10 niegazowanych wód źródlanych dostępnych na polskim rynku. Oceniano produkty zakupione w dużych sieciach handlowych, będące, zgodnie z deklaracją producenta, w okresie pełnej przydatności do spożycia.

W badanych wodach oceniono:
– sposób oznakowania etykiety,
– cechy sensoryczne: smak, zapach i wygląd,
– zawartość składników mineralnych: kationów wapnia, magnezu, sodu i potasu oraz anionów fluorkowych, wodorowęglanowych, siarczanowych i chlorkowych,
– zawartość substancji niepożądanych i toksycznych w nadmiernych stężeniach, takich jak azotany i azotyny, amon i żelazo,
– utlenialność wód (chemiczne zapotrzebowanie na tlen) świadczące o stopniu zanieczyszczenia wody związkami organicznymi i niektórymi związkami nieorganicznymi,
– zawartość ozonu rozpuszczonego w wodzie, będącego pozostałością po procesach napowietrzania,
– jakość mikrobiologiczną wód – obecność bakterii grupy coli typu kałowego, Pseudomonas aeruginosa, paciorkowców kałowych, redukujących siarczyny oraz ogólną liczbę bakterii mezofilnych i psychrofilnych.
Ponieważ duża pojemność opakowań powoduje, że pięciolitrowe wody źródlane użytkowane są z reguły przez kilka dni, ogólną liczbę drobnoustrojów oceniano dwukrotnie, bezpośrednio po otwarciu opakowania, a następnie po trzydniowym okresie przechowywania wody w warunkach zalecanych przez producentów (suche, chodne i zacienione miejsce).