Czy dla producentów ważniejsze jest to, co tkwi w głowie konsumentów, niż w puszce? Z naszego testu napojów izotonicznych wynika, że tak. Okazuje się, że tylko jeden z dziewięciu zbadanych produktów jest tak naprawdę napojem izotonicznym. Reszta nie przypomina takich napojów niczym, oprócz napisu na opakowaniu.
Podczas dużego wysiłku fizycznego, w ciepły dzień, tracimy około litra potu na godzinę, a w ekstremalnych przypadkach ilość potu przekracza dwa, a nawet trzy litry na godzinę. Tak intensywne pocenie się prowadzi do odwodnienia organizmu, obniża zdolność do wysiłku i może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Wysiłek fizyczny sprawia, że organizm traci z potem nie tylko wodę, lecz także składniki mineralne, głównie sód, chlor, potas, magnez i wapń (elektrolity), a także niektóre witaminy oraz energię. Przyjmowanie płynów podczas wysiłku ma więc na celu wyrównanie niedoborów wody, uzupełnienie zasobów elektrolitowych oraz dodatkowo zasilenie uszczuplonych rezerw węglowodanowych.
Popularnym napojem zalecanym do gaszenia pragnienia są izotoniki – napoje o odpowiednio skomponowanym składzie, które oprócz wody zawierają niezbędne minerały i węglowodany, a często także witaminy. Mimo dużej popularności wśród sportowców i młodzieży, oferta tych napojów na rynku polskim nie jest szczególnie bogata. Spośród napojów produkowanych w Polsce wymienić można Izomax, Izo Plus, Koop i Power Sport, natomiast wśród napojów importowanych Isostar, Gatorade i Powerade. Do testu zakupiono wymienione napoje w hipermarketach i sklepach sportowych. Dodatkowo, w celach porównawczych, do badań włączono Isostar i Powerade zakupione na rynku niemieckim.
W testowanych napojach oceniano:
– poprawność oznakowania etykiety;
– cechy sensoryczne: smak, zapach i wygląd ogólny;
– wyróżniki fizyczne: zawartość ekstraktu oraz ciśnienie osmotyczne (osmolalność);
– zawartość podstawowych składników mineralnych: jonów sodu, potasu, magnezu i wapnia oraz ich zgodności z deklaracją producenta;
– skład recepturowy pod kątem przydatności napojów do uzupełniania ubytków płynów.
Co to jest napój izotoniczny?
Podstawowym celem napoju izotonicznego jest utrzymanie organizmu w stanie nawodnienia przy zrównoważonym stężeniu składników mineralnych i węglowodanów. Większość napojów dla sportowców ma charakter izotoniczny, co oznacza, że ich ciśnienie osmotyczne, uzależnione od stężenia rozpuszczonych składników, równe jest ciśnieniu osmotycznemu osocza krwi. Miarą ciśnienia osmotycznego płynów jest osmolalność wyrażana w mOsm/kg wody. U osób dorosłych fizjologiczne ciśnienie osmotyczne wynosi od 275 do 295 mOsm/kg wody. Napój izotoniczny więc, to napój o osmolalności zawierającej się w tych granicach.
Wśród napojów dla sportowców występują jeszcze dwa typy napojów o zróżnicowanym ciśnieniu osmotycznym: hipotoniczne i hipertoniczne. Napoje hipotoniczne charakteryzują się niewielkim dodatkiem węglowodanów i ciśnieniem osmotycznym niższym niż ciśnienie płynów ustrojowych (<275mOsm/kg wody). Ich zadaniem jest przede wszystkim bardzo szybkie nawadnianie organizmu, a nie uzupełnianie niedoborów energii. Napoje hipertoniczne zawierają więcej niż płyny ustrojowe rozpuszczonych składników stałych, głównie węglowodanów, a więc mają wyższe ciśnienie osmotyczne niż płyny ustrojowe (>295 mOsm/kg wody). Ich zadaniem jest przede wszystkim dostarczanie energii, a w mniejszym stopniu uzupełnianie niedoborów płynów.
