Napoje energetyzujące zaliczane są do tzw. produktów funkcjonalnych, a więc żywności, która poza funkcją odżywczą charakteryzuje się pozytywnym wpływem na zdrowie, sprawność umysłową i fizyczną.
Napoje energetyzujące (energy drinki) od kilku lat cieszą się rosnącą popularnością na naszym rynku. Reklamowane w telewizji i sprzedawane w każdym prawie sklepie spożywczym i na stacjach benzynowych znajdują nabywców wśród przedstawicieli wszystkich grup społecznych. Ze względu na ich specyficzne działanie skierowane są głównie do kierowców, ludzi aktywnych fizycznie, uprawiających sporty ekstremalne i motorowe. Odrębną, liczną i bardzo atrakcyjną dla producentów, grupę konsumentów stanowi młodzież i bywalcy nocnych klubów, gdzie „doładowanie” energetyczne jest szczególnie pożądane.
Działanie energy drinków w znacznym stopniu różni się od działania typowych napojów orzeźwiających. Podstawowe ich zadanie można określić jako dodanie energii lub odświeżenie umysłu. Efekt ten osiągnięty zostaje dzięki obecności substancji o działaniu pobudzającym – stąd nazwa „energetyzujące”. Nie należy mylić tych napojów z napojami izotonicznymi, które zawierają odpowiednio dobrane składniki mineralne czy też napojami węglowodanowymi, które są źródłem energii w postaci węglowodanów. Napoje te przeznaczone są głównie dla sportowców, gdyż dobrze uzupełniają utracone w trakcie wysiłku fizycznego kalorie oraz płyny i elektrolity tracone wraz z potem. W odróżnieniu od napojów energetyzujących napoje izotoniczne nadają się doskonale do gaszenia pragnienia i mogą być spożywane bez ograniczeń.
Substancje decydujące o właściwościach napojów energetyzujących to substancje biologicznie aktywne: kofeina, tauryna, inozytol, guarana, glukuronolakton, karnityna oraz odpowiednie witaminy (głównie z grupy B). W niektórych energy drinkach znajdziemy również wyciągi roślinne, np. z żeń-szenia, miłorzębu japońskiego czy innych egzotycznych roślin, które zawierają składniki o nie do końca określonym działaniu na nasz organizm.
Oferta napojów energetyzujących jest bardzo szeroka, jednak duża część dostępnych produktów bywa sprowadzana do kraju nielegalnie, bez opinii odpowiednich władz sanitarnych. Wiodące marki na rynku opatrzone są, wymaganym do niedawna przez polskie ustawodawstwo, atestem Głównego Inspektora Sanitarnego – tzw. numerem GIS. Atest ten daje gwarancję, że produkt został przebadany i nie zawiera substancji szkodliwych czy też innych substancji o nieznanym działaniu.
W teście przebadano sześć cieszących się największą popularnością napojów energetyzujących. Oceniono napoje XL, American Bull, warp 4, R20, Red Bull i napój izotoniczno-energetyzujący Koop. Produkty zostały zakupione w dużych sieciach handlowych. Badania sensoryczne i fizykochemiczne wykonano w akredytowanym laboratorium.
Zakres badań obejmował:
– ocenę poprawności oznakowania etykiety
– badania sensoryczne – ocenę wyglądu, barwy, smaku i zapachu
– badania fizykochemiczne – oznaczenie zawartości ekstraktu ogólnego oraz zawartości wybranych substancji biologicznie czynnych – kofeiny, tauryny oraz witaminy B6.
