Dostałeś od Reader’s Digest list z wezwaniem do zapłaty za produkt, którego nie zamówiłeś? Za takie i dziesięć innych praktyk UOKiK nałożył na firmę karę ponad 4,3 mln zł.
Reader’s Digest Przegląd to wydawnictwo, które sprzedaje między innymi książki, suplementy diety, publikacje o tematyce muzycznej w internecie lub wysyłkowo. Spółka organizuje także konkurs Wielka Loteria Reader’s Digest. Reklamując ją, wysyła konsumentom listy (pocztą zwykłą lub mailem) z informacją o możliwości wzięcia udziału w konkursach z nagrodami, ofertę wydawniczą, dokumenty udziału w loteriach, koperty zwrotne z napisami „TAK/NIE” i ankiety dotyczące sposobu odbioru nagrody. Aby wziąć udział w Wielkiej Loterii Reader’s Digest, należy odesłać dokumenty udziału w przewidzianym terminie. Odesłanie dokumentów udziału w loterii wypełnionych w odpowiedni sposób jest jednocześnie złożeniem zamówienia na oferowane towary (np. książki).
Wątpliwości Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wzbudziły listy wysyłane przez spółkę, na treść których skarżyli się konsumenci. Informacje wskazywały między innymi na to, że dostawali oni od Reader’s Digest wezwania do zapłaty za produkty, których nie zamówili, grożąc jednocześnie windykacją należności. Zgodnie z prawem, żaden przedsiębiorca nie może żądać zapłaty za produkt, którego konsument nie zamawiał. Takie działanie jest agresywną praktyką rynkową. Prezes UOKiK wszczęła postępowanie przeciwko przedsiębiorcy w czerwcu 2011 roku.
Ponadto Urząd zakwestionował dziewięć innych praktyk Reader’s Digest Przegląd. Jedna z nich polega na nieinformowaniu konsumentów w sposób jednoznaczny i zrozumiały o zamiarze zawarcia umowy. Spółka wysyła listy z ofertą wydawniczą oraz zapowiedziami loterii, informując jednocześnie o szczególnych przywilejach, np: „PROSZĘ PRZYJĄĆ SZANSĘ NA WYGRANE! Wystarczy odesłać dokument w podanym terminie! Proszę sobie wyobrazić, ile marzeń można spełnić za 555 000 zł. Albo: Wysłanie w załączonej kopercie odpowiedzi TAK oznacza możliwość odkrycia naszej książki.” Przy czym ilość informacji dotyczących organizowanych przez spółkę loterii jest nieproporcjonalnie większa w porównaniu do informacji o zawarciu umowy sprzedaży.
Jak ustalił UOKiK, listy nie informują wprost o możliwości zakupu książek, ale wspominają, że można je otrzymać jako jeden z przyznanych przywilejów po odesłaniu uzupełnionych dokumentów udziału w loterii. Jak się okazało, jest to równoznaczne ze złożeniem zamówienia na ofertę wydawniczą.
Ponadto dokumenty są tak przygotowane, aby wzbudzić zaufanie konsumentów i skłonić ich do zamówienia książek: sprawiają wrażenie oficjalnej korespondencji, zawierają wizytówki i zdjęcia pracowników, wskazówki dotyczące postępowania w przypadku wygrania nagrody. Dodatkowo są tak sformułowane, że konsument, który je otrzyma, może czuć się wyróżniony i spodziewać się wygranej (np. „Gdy Pana sąsiedzi na próżno zaglądają do skrzynek na listy, szukając w nich dokumentów udziału w loterii, Pan jest w tej dobrej sytuacji, że jest Pan w drodze do finału 21. Wielkiej Loterii”).
W związku z tymi praktykami wielu konsumentów zostało wprowadzonych w błąd. Mogli odpowiedzieć na ofertę spółki, myśląc, że tym samym wezmą udział wyłącznie w losowaniu nagród bez konieczności złożenia zamówienia i otrzymają określony produkt, czyli jedno z przyznanych im wyróżnień.
UOKiK uznał, że konsumenci nie otrzymali rzetelnych informacji i nakazał zaprzestanie stosowania kwestionowanych praktyk. Za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów nałożył na Reader’s Digest Przegląd karę 4 395 489 zł. Ponadto spółka musi opublikować decyzję na swojej stronie internetowej oraz określony komunikat w dzienniku ogólnopolskim. Decyzja nie jest ostateczna, ponieważ przedsiębiorca odwołał się do sądu.