Tajemnica czarnych kresek
Pionowe, czarne kreski widniejące na opakowaniach wciąż intrygują wielu kupujących. Jak rozszyfrować charakterystyczne linie i wydrukowane pod nimi cyfry?
Tajemnicze kreski i zestawy liczb stanowią zakodowane informacje o produkcie. Na Zachodzie kod kreskowy stosowany jest już od wielu lat, w Polsce – od 1990 r., kiedy to nasz kraj przystąpił do Międzynarodowego Stowarzyszenia Kodowania Towarów (IANA – International Article Numbering Association).
Rozszyfrować kreski
Choć wiele jest metod kodowania informacji za pomocą pasków i cyfr, w Polsce najbardziej znany i najczęściej używany jest system Europejskich Kodów Towarowych (EAN). Symbol kodu składa się z różnej grubości kresek (grubszych – ciemniejszych i cieńszych – jaśniejszych) oraz grup cyfr. Na opakowaniach produktów występują symbole w pełnej wersji (trzynastocyfrowej, EAN-13) lub skróconej (ośmiocyfrowej, EAN-8).
Pierwsze trzy cyfry (tzw. prefiks) oznaczają kraj producenta wyrobu. Polska otrzymała liczbę 590, a zatem od niej rozpoczynają się kody wszystkich towarów wyprodukowanych w naszym kraju, przez rodzimych wytwórców. Kolejne cztery cyfry – to numer wytwórcy lub dystrybutora, następnych pięć symbolizuje konkretny asortyment. Muszą one być wybierane tak, aby nie dublowały się z innymi asortymentami.
Co mówi kod?
Na niektórych opakowaniach, zamiast trzynastu, widnieje tylko osiem cyfr. Kod taki (EAN-8) nie zawiera numeru producenta bądź dystrybutora, uwzględnia natomiast – oprócz prefiksu – numer określonego wyrobu.
Zarówno w kodzie EAN-13, jak i EAN-8 ostatnia cyfra (tzw. kontrolna, ustalana na podstawie algorytmu z pozostałych cyfr) umożliwia sprzedawcom poprawne odczytywanie symbolu za pomocą skanerów połączonych z elektronicznymi kasami. Kod kreskowy znacznie usprawnia identyfikację danych dotyczących danego towaru, zapisanych w pamięci kasy lub komputera (np. nazwę wytwórcy i produktu, gramaturę, cenę itp.).
Czytanie-kodowanie
Koduje się również książki i czasopisma. W tym celu zmodyfikowano system EAN tak, aby uwzględniał już funkcjonujące międzynarodowe metody oznaczania wydawnictw – dla książek ISBN (International Standard Book Number) i dla periodyków ISSN (International Standard Serial Number). Książki otrzymują symbole systemu EAN-13 rozpoczynające się od liczb 978 i 979, czasopisma natomiast – od 977.
W Polsce przydzielaniem kodów zajmuje się Centrum Kodów Kreskowych z siedzibą w Poznaniu oraz instytucja pośrednicząca – Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego w Warszawie. Każdy wytwórca może zgłosić swój akces do systemu EAN.
