Świńska grypa wciąż rozprzestrzenia się na świecie, ale szczyt zachorowań dopiero przed nami – ostrzegają eksperci. Tymczasem nie wolno lekceważyć i zwykłej grypy. Jej wirus również może być śmiertelny. Dlatego jeśli się szczepić, to także przeciw zwykłej, sezonowej grypie.
Szacuje się, że od grudnia do marca na świńską grypę może zachorować kilka milionów Polaków. Już w czerwcu Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła najwyższy poziom zagrożenia wirusem A/H1N1, co oznacza, że mamy do czynienia z pandemią. Obawy przed świńską grypą są jednak często przesadzone – większość osób przechodzi chorobę łagodnie. Śmiercią kończy się w Europie jedynie 0,24% przypadków zachorowań. Tymczasem na zwykłą grypę, według raportów WHO, co roku choruje na świecie od 330 mln do ponad 1,5 mld ludzi. W wyniku powikłań pogrypowych umiera od 250 tys. do 500 tys. osób rocznie.
Nowa szczepionka w trybie przyspieszonym
Lekarze zachęcają do szczepień, i to nie tylko przeciw wirusowi A/H1N1. Trzeba tutaj zaznaczyć, że szczepionka przeciw tradycyjnej grypie nie daje ochrony przed grypą świńską i odwrotnie: osoby zaszczepione przeciw tej drugiej nie zyskują automatycznie odporności na wirusa zwykłej, sezonowej grypy. Niemniej jednak oba szczepienia można wykonać w krótkim odstępie czasu.
Kiedy szczepionka przeciw nowej grypie trafi do Polski? Na razie, po kilkumiesięcznym badaniu w Europejskiej Agencji ds. Leków (EMEA), Komisja Europejska zatwierdziła dwie szczepionki: Focetria produkowaną przez szwajcarską firmę Novartis oraz Pandemrix brytyjskiego koncernu farmaceutycznego GlaxoSmithKline. EMEA prowadziła testy w trybie przyspieszonym, aby na europejskie rynki szczepionki trafiły jak najszybciej. – Szczepionki powinny znaleźć się we wszystkich państwach członkowskich jeszcze przed rozpoczęciem sezonu grypowego – zapewnia Andrulla Wasiliu, unijna komisarz ds. zdrowia.
W pierwszej kolejności na świńską grypę powinny zostać zaszczepione osoby z tzw. grup ryzyka: dzieci powyżej szóstego miesiąca życia, kobiety w ciąży cierpiące na inne schorzenia, pracownicy służby zdrowia oraz innych służb, ważnych dla funkcjonowania państwa (policji, wojska i transportu). Przy czym decyzję o szczepieniu kobiet w ciąży każdorazowo powinien podejmować lekarz. Osoby cierpiące na alergię na białko jaja kurzego nie powinny się natomiast w ogóle szczepić, ponieważ do produkcji nowych szczepionek stosuje się wirusy rozmnażane właśnie na białku jaja kurzego. To samo dotyczy alergików uczulonych na inne składniki szczepionek – oni również nie mogą być zaszczepieni. Wszelkich informacji na ten temat udzieli lekarz.
Ponieważ szczepionki przeciw wirusowi A/H1N1 zostały wprowadzone na rynek po krótszym niż zwykle okresie badań, aby zdążyć przed sezonem na grypę, wiele osób ma obawy związane z ich bezpieczeństwem. Jednak Thomas Lönngren, dyrektor unijnej agencji leków uspokaja: – Skutki uboczne szczepionki są minimalne w porównaniu z zagrożeniem dla osób, które mogły zostać zakażone, gdyby szczepionka nie powstała – wyjaśnia. Krótszy okres badań szczepionek nie oznacza oczywiście, że nie zostały one sprawdzone na tyle dokładnie, aby wykluczyć ryzyko zdrowotne. Chodzi tylko o to, że badania ciągle jeszcze trwają.
Do najczęstszych skutków ubocznych szczepienia, które naukowcom udało się dotychczas zaobserwować, należą: ból, zaczerwienienie lub stwardnienie skóry w miejscu szczepienia, ból głowy, gorączka, bóle stawów i mięśni oraz nasilone pocenie się. Z uwagi jednak na krótsze niż zwykle badania, wielu ekspertów obawia się, że nowe szczepionki być może wywołają jednostkowo również cięższe skutki uboczne, które do tej pory nie wystąpiły w badaniach klinicznych.
Nie lubimy się szczepić
Choć obecnie dużo mówi się o szczepionce przeciw grypie świńskiej, nie należy zapominać i o szczepieniu przeciw zwykłej grypie. Zaszczepić się powinny w szczególności osoby starsze, o obniżonej odporności, z chorobami serca i układu krwionośnego, a także osoby, które z uwagi na swoją pracę, mają częsty kontakt z chorymi, na przykład lekarze.
Do tej pory Polacy szczepili się przeciw grypie bardzo niechętnie: Według szacunków Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w sezonie 2007- 2008 zaszczepiło się w Polsce zaledwie 5,6% z nas, czyli tylko co dwudziesta osoba. Tymczasem do uzyskania odporności całego społeczeństwa potrzebne jest regularne szczepienie około 70-80% populacji. Co prawda szczepionka nie uchroni nas przed zachorowaniem w stu procentach, ale znacznie zmniejszy ryzyko choroby (stopień ochrony szacuje się na 60-80%), a jeśli już złapiemy grypę, przejdziemy ją prawdopodobnie łagodniej.
Jeżeli planujesz się zaszczepić, teraz jest na to najlepszy moment. Dlaczego? Zanim bowiem szczepionka wytworzy odporność organizmu, musi minąć około 14 dni. Szczepionka przeciw zwykłej grypie jest co roku tworzona od nowa. Jest to konieczne, ponieważ wirusy grypy ciągle mutują. Taka szczepionka działa ochronnie przez około sześć miesięcy. A zatem trwałą ochronę daje szczepienie powtarzane co sezon.
Rozpoznać chorobę
Jak rozpoznać u siebie grypę? Do typowych objawów należą: wysoka gorączka (39-40ºC), która pojawia się nagle, silny ból głowy, mięśni i stawów oraz ogólne złe samopoczucie. Często oczy stają się bardziej wrażliwe na światło. U dzieci mogą dojść jeszcze bóle brzucha i biegunka. Chorzy na grypę powinni dużo odpoczywać i jak najwięcej spać i koniecznie udać się do lekarza. Po upływie dwóch do trzech tygodni pacjenci zdrowieją.
Grypy nie należy mylić z przeziębieniem. Jego przyczyną są co prawda także wirusy, ale przeziębienie przechodzimy dużo łagodniej od grypy (patrz dodatek: Przeziębienie czy grypa?). Szczepionka przeciw grypie nie uchroni nas niestety przed zwykłym przeziębieniem.
