Kiedyś symbol buntu, kryminału i pozostawania poza normą, dzisiaj jest czymś niemal tak powszechnym, jak zwykła biżuteria. Czy to znaczy, że tatuaż jest w dzisiejszych czasach całkowicie bezpieczny?

Boom na ozdabianie ciała artystycznymi tatuażami rozpoczął się w Polsce na początku lat 90. i trwa do dzisiaj. Wcześniej na przedramionach i torsach naszych rodaków pojawiały się tatuaże w postaci serc przebitych strzałą, kotwic i tym podobnych „dzieł”, którym bliżej było do więziennej celi, niż do artystycznej estetyki. Dzisiaj tatuaż to często prawdziwe dzieło sztuki, a tatuażysta to artysta. Media społecznościowe ułatwiają prezentowanie tej sztuki na ciele szerszemu gronu odbiorców, a na specjalnie organizowane wydarzenia zjeżdżają się pasjonaci tatuażu, aby podziwiać nawzajem prace zarówno w swoim wykonaniu, jak i te na swoich ciałach.

W ostatnich 30 latach na mapie Polski pojawiły się setki salonów tatuażu. Z badań CBOS wynika, że w 2017 roku tatuaż miało 8% Polaków. Biorąc pod uwagę modę na tatuowanie, teraz jest ich na pewno znacznie więcej, choć aktualnych badań na ten temat brak.

Czy ta powszechność tatuaży w naszym społeczeństwie i artystyczna ewolucja branży tatuatorskiej daje gwarancję, że zrobienie sobie tatuażu jest bezpieczne? Okazuje się, że niekoniecznie.

Naukowcy ostrzegają

Główny Inspektorat Sanitarny ostrzega, że składniki mieszanek do tatuażu mogą przedostawać się do krwi, wywołując skutki ogólnoustrojowe. – Metabolizm barwników w skórze oraz ich rozkład z powodu narażenia na promieniowanie słoneczne i promieniowanie laserowe mogą prowadzić do uwalniania w organizmie niebezpiecznych związków – tłumaczy GIS.

Mieszaniny do tatuażu, ale także do wykonywania makijażu permanentnego składają się nie tylko z barwników, ale również składników pomocniczych: rozpuszczalników, regulatorów pH, substancji konserwujących i innych związków chemicznych. Ale na tym nie koniec. Naukowcy z Wydziału Zdrowia Publicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach zbadali w barwnikach stosowanych przez tatuażystów zawartość metali ciężkich. W niektórych znaleźli ich duże ilości. Różniły się one w zależności od koloru barwnika i jego producenta. Okazało się, że tusze kolorowe zawierają kadm, ołów i arsen w większych stężeniach niż tusze czarne.

Naukowcy zwracają uwagę, że oprócz metali ciężkich pigmenty mogą zawierać nanocząsteczki, ftalany i węglowodory szkodliwe dla naszej gospodarki hormonalnej. Niekiedy są one nawet rakotwórcze. Jeśli kolorowymi wzorami pokrywana jest duża powierzchnia skóry, może dojść do przekroczenia dopuszczalnej toksycznej dawki. Najbardziej zanieczyszczone okazały się tusze koloru zielonego. Badacze znaleźli w nich wysoką zawartość bardzo toksycznego pierwiastka, jakim jest arsen.

Pożegnanie z kolorem?

Niebezpiecznym substancjom w tuszach do tatuażu od dawna przygląda się Unia Europejska. Na początku 2022 roku wprowadziła zakaz stosowania niektórych barwników uznając, że niosą one ryzyko dla zdrowia w postaci raka lub mutacji genetycznych.

Europejska Agencja Chemikaliów (ECA) stwierdziła, że pigmenty mogą przenikać ze skóry do krwiobiegu, negatywnie wpływając na węzły chłonne czy wątrobę. Również laserowe usuwanie tatuażu niesie za sobą ryzyko. Otóż może powodować rozbijanie substancji na mniejsze cząstki, które zaczynają krążyć po organizmie.

Nowe unijne regulacje prawne sprawiły, że tatuażyści i fani kolorowych ozdób na ciele musieli pożegnać się z dwoma najbardziej niebezpiecznymi kolorami: zielonym i niebieskim. Ale w praktyce oznacza to wycofanie również innych odcieni, do których tworzenia używa się tych barwników, czyli między innymi fioletu czy niektórych brązów.

Informacja dla konsumenta

Jak rozpoznać, czy w salonie tatuażu masz do czynienia z dozwolonymi barwnikami? GIS przypomina, że barwnik musi być opatrzony następującą informacją: „Mieszanina przeznaczona do stosowania w tatuażach lub makijażu permanentnym”. Przed użyciem mieszaniny do tatuowania osoba wykonująca tatuaż ma obowiązek przekazać ci informacje umieszczone na opakowaniu lub w instrukcji użytkowania.