Czy wiesz co to jest parabank? Na to pytanie większość z nas nie potrafi odpowiedzieć. Podpowiadamy więc, jakie informacje powinien otrzymać konsument przed podpisaniem umowy z kredytodawcą i na co zwrócić uwagę, analizując oferty produktów finansowych dostępnych na rynku.

Na pytanie: „co to jest parabank?” nie potrafi odpowiedzieć 54% Polaków – wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie UOKiK przez TNS Polska. Co dziesiąty konsument uważa, że parabank to bank, który łatwo i szybko udziela pożyczek. Możliwość uzyskania „szybkich pieniędzy” to zresztą najczęstszy powód, dla którego ankietowani zdecydowaliby się na pożyczkę w takiej instytucji. Jednak ponad połowa nie umiała odpowiedzieć na pytanie: „co się stanie z pieniędzmi powierzonymi parabankowi w sytuacji jego bankructwa?” 39% konsumentów wiedziało jednak, że w takiej sytuacji mogą stracić wszystkie oszczędności.

Badacze zapytali polskich konsumentów również o to, co jest dla nich najważniejsze podczas inwestowania. Po pierwsze – zysk, po drugie – zabezpieczenie na wypadek bankructwa instytucji finansowej – to najważniejsze kryteria wyboru danej oferty dla ponad 1/3 ankietowanych. 17% zwraca uwagę na opinie innych, rekomendacje analityków rynkowych oraz informacje o ofercie przekazywane przez kredytodawcę.

O czym musisz pamiętać, gdy pożyczasz?

Niski poziom naszej wiedzy na temat parabanków sprawia, że instytucjom tym łatwo jest nas nabić w butelkę. Co więc robić, żeby im się nie dać?

Po pierwsze zanim zdecydujesz się na kredyt w jakiejkolwiek instytucji, sprawdź, na jakiej podstawie działa określony przedsiębiorca oraz czy i kto sprawuje nadzór na jego działalnością. Ważne są informacje przekazywane już na wstępie przez pożyczkodawcę – szczególną uwagę zwróć na firmy reklamujące się hasłami typu „kredyt bez BIK”, „nawet z komornikiem”, „na dowód”, „bez badania zdolności” i tym podobne.

Z analizy spraw prowadzonych przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wynika, że w wielu przypadkach intencją przedsiębiorcy wcale nie jest udzielenie ci kredytu, a jedynie pobranie „opłaty przygotowawczej”, „zadatku” lub inaczej nazwanej należności, a następnie odmówienie wypłaty wnioskowanej kwoty. Warto wiedzieć, że zgodnie z prawem pożyczkodawca jest zobowiązany do zwrotu takiej opłaty, jeżeli odstąpimy od umowy w terminie 14 dni. Niemniej jednak nieuczciwi pożyczkodawcy nie chcą dobrowolnie spełniać tego obowiązku, narażając konsumentów na dodatkowe uciążliwości związane z dochodzeniem roszczeń.

Przy zawieraniu umowy pożyczki zwróć uwagę przede wszystkim na:

• Podmiot, z którym zawierasz umowę: Sprawdź, czy jest osobą prawną (spółką), osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą czy też innym konsumentem (a przedsiębiorca jedynie pośredniczy w zawarciu umowy). Jeżeli stroną umowy jest inny konsument, nie będziesz objęty ochroną prawną przewidzianą ustawą o kredycie konsumenckim.
• Zabezpieczenia kredytu: Sprawdź, jakie warunki dotyczące zabezpieczeń, które konsument musi spełnić, by otrzymać pożyczkę, przewiduje umowa. Niejednokrotnie konsument zobowiązany jest zapewnić wysokie zabezpieczenie (np. w wysokości 250% wartości pożyczki). Niespełnienie tego wymogu wiąże się z tym, że kredytodawca nie wypłaca środków finansowych, a konsument traci opłaty pobrane w ramach rozpatrywania wniosku. Zalecane jest też sprawdzenie, czy umowa precyzyjnie wskazuje, jakie zabezpieczenie będzie potrzebne (nie podpisuj umów, które uprawniają przedsiębiorcę do wyznaczania potrzebnego zabezpieczenia w przyszłości, wedle własnego uznania).
• Opłaty dodatkowe: Sprawdź, czy umowa przewiduje inne wysokie opłaty, na przykład za wizyty przedstawiciela firmy w domu, dodatkowe ubezpieczenia itd. Jeśli znajdujesz się w trudnej sytuacji finansowej, nie powinieneś decydować się na tego rodzaju dodatkowe usługi.
• Koszt pożyczki: Sprawdź, ile będzie cię kosztować pożyczenie pieniędzy. Umowa musi zawierać jasną informację obejmującą wszystkie opłaty, które poniesiesz, czyli całkowity koszt pożyczki (RRSO).

Niezależnie od tego, na jaki produkt finansowy ostatecznie się zdecydujesz, pamiętaj, że każdą umowę oraz wszystkie towarzyszące jej dokumenty zawsze przed podpisaniem trzeba bardzo dokładnie przeczytać, a w przypadku wątpliwości poprosić o ich wyjaśnienie przedstawiciela instytucji finansowej. Jeśli informacje nadal są dla ciebie niezrozumiałe, warto zwrócić się o bezpłatną pomoc prawną do jednej z organizacji pozarządowych lub rzecznika konsumentów. Jeśli instytucja finansowa odmawia wydania wzorca umowy (przed jego podpisaniem), należy rozważyć, czy z takim przedsiębiorą warto współpracować.

Gdybyśmy przestrzegali powyższych rad, zapewne liczba konsumentów, którzy czują się oszukani przez instytucje finansowe, byłaby znacznie mniejsza. Tymczasem jedynie niewiele ponad połowa ankietowanych (52%) w przytaczanym na wstępie badaniu zadeklarowała, że przed podpisaniem umowy dotyczącej pożyczki lub zainwestowania pieniędzy czyta zawarte w niej warunki. Natomiast aż co piąty konsument (20%) nie robi tego nigdy.