Chcesz kupić samochód. Wybrałeś już model, kolor, wyposażenie oraz dealera, u którego kupisz ten samochód. Po długiej rozmowie ze sprzedawcą ustalacie wszystkie elementy umowy. Następnie dostajesz do podpisania druk zamówienia. Na co powinieneś zwrócić szczególną uwagę w trakcie jego czytania?

Przede wszystkim umowę przed podpisaniem, koniecznie musisz przeczytać. Będziesz przecież później związany wszystkimi warunkami określonymi w umowie. Na pocieszenie dodamy, że warunkami zawartymi w umowie będzie związany również sprzedawca.

Przeczytaj wszystko uważnie

Poza paroma wyjątkami, wszystkie warunki, również ogólne warunki sprzedaży zapisane na końcu umowy oraz informacje drobnym drukiem, są dla stron wiążące. Nazywamy to zasadą prawa zobowiązań. To dlatego konsument powinien bardzo dokładnie i uważnie przeczytać cały tekst umowy. W chwili, gdy podpiszesz umowę jesteś już związany jej warunkami i nie masz możliwości zmiany, poza paroma wyjątkami, podjętych decyzji. Możesz umowy nie podpisywać od razu. W razie potrzeby możesz poprosić o kopię umowy i przeczytać ją spokojnie w domu, skonsultować się z prawnikiem.

Niespodzianka w umowie

Czasami ogólne warunki umowy mogą zawierać przykre niespodzianki. Oto kilka przykładów najczęściej spotykanych zapisów wadliwych umów spotykanych w branży turystycznej:

1. „Organizator nie ponosi żadnej odpowiedzialności za nienależyte i błędne informacje udzielone uczestnikowi przez biuro turystyczne sprzedające imprezy na rzecz organizatora”.
   Takie wyłączenie odpowiedzialności organizatora za działania jego pośredników jest klauzulą niedozwoloną. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 4 ustawy o usługach turystycznych umowa o świadczenie usług turystycznych powinna określać rodzaj i kategorie obiektu hotelarskiego zgodnie z przepisami kraju pobytu lub opis wyposażenia obiektów niezaliczanych do rodzajów, kategorii itp. Znaczne odstępstwa lub braki w odniesieniu do standardu określonego w umowie można traktować jako niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, za co ponosi odpowiedzialność organizator (zgodnie z art. 11a tej ustawy)
2. „Wszelkie roszczenia przedawniają się po upływie sześciu miesięcy od przewidzianego w umowie terminu zakończenia wyjazdu”. Taki zapis jest niedozwolony w myśl art. 385 pkt 2 kodeksu cywilnego, ponieważ bezzasadnie ogranicza odpowiedzialność organizatora z tytułu niewykonania umowy.
3. „Organizator w wyjątkowych przypadkach zastrzega sobie prawo zmiany hotelu o takim samym lub wyższym standardzie. W takim przypadku nie stanowi to zmiany warunków umowy i nie stanowi podstawy reklamacji”. Taki zapis upoważnia organizatora imprezy turystycznej do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny określonej w umowie, co stanowi klauzulę niedozwoloną. Zmiana rodzaju i kategorii obiektu hotelarskiego jest zmianą umowy. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że w powyższym zapisie nie określono skutków prawnych dla klienta wtedy, gdy nie zaakceptuje on świadczeń zastępczych i zrezygnuje ze świadczenia usługi (wykonania umowy).
4. „Ewentualne reklamacje powinny być składane u organizatora w ciągu 14 dni od daty zakończenia imprezy”. W tym zapisie nie określono terminu rozpatrzenia reklamacji, a ponadto jeżeli klient stwierdza wadliwe wykonanie umowy w trakcie trwania imprezy turystycznej powinien zgłosić ten fakt wykonawcy usługi oraz organizatorowi turystyki w sposób odpowiedni dla rodzaju usługi. Obowiązki klienta w tym zakresie powinny być sprecyzowane jednoznacznie.

Co może zawierać umowa?

Zasadniczo to sprzedawca i konsument ustalają, co znajdzie się w umowie. Jednakże, umowa musi uwzględniać pewne ustawowe warunki. Musi też być w zgodzie z zasadami porządku publicznego i moralności.

1. Warunki (postanowienia) ustawowe mają na celu ochronę podstawowych praw konsumenta (ochrona interesów osób prywatnych). Stąd umowa nie może zawierać niekorzystnych warunków lub mieć na celu ograniczenie podstawowych praw konsumenta, bądź też zawierać klauzule niedozwolone.
2. Zasady porządku publicznego i moralności chronią podstawowe interesy społeczności oraz podstawy ładu moralnego (ochrona interesów ogólnych). Umowa nie może dotyczyć działalności nielegalnej. Jeżeli te zasady nie są przestrzegane, umowa może zostać wypowiedziana (zerwana) częściowo lub całkowicie.

Jako zasadę stosuje się, że konsument przyjmuje warunki ustalone przez sprzedawcę. W celu ułatwienia zawierania umów, większość sprzedawców ma przygotowane wcześniej ogólne warunki sprzedaży, które mają zastosowanie do wszystkich umów. Jeśli więc zawierasz umowę z takim sprzedawcą, automatycznie mają one zastosowanie również w twoim wypadku. Przeczytaj więc uważnie ogólne warunki sprzedaży i sprawdź, czy zgadzają się z tym, co ustaliłeś ze sprzedawcą. W niektórych sektorach gospodarki stosuje się standardowe umowy dla całej branży.

Jeżeli nabywasz wyrób lub usługę w jakimś szczególnym celu, poinformuj o tym sprzedawcę tak, aby ten cel został wzięty przez sprzedawcę pod uwagę i znalazł się w umowie.

Respektowanie praw drugiej strony

Sprzedawca i konsument muszą ściśle ze sobą współpracować przez cały okres trwania umowy.

Sprzedawca ma obowiązek poinformowania konsumenta w wyczerpujący sposób o cechach wyrobu lub usługi oraz warunkach sprzedaży. Na tej samej zasadzie, jeżeli sprzedawca nie spełnia twoich oczekiwań, powinieneś go o tym poinformować i przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zmniejszenia szkód.

Przykład: Zauważyłeś, że w jednym z wynajętych przez ciebie pokoi podczas deszczu przecieka dach. Powinieneś jak najszybciej poinformować osobę wynajmującą o tym fakcie tak, aby mogła naprawić dach. Do czasu naprawy dachu powinieneś próbować zabezpieczyć miejsca, w których przeciek jest największy (na przykład podstawiając w te miejsca jakieś naczynia). Tym samym zmniejszysz ewentualne szkody wyrządzone przez przeciekającą z dachu wodę.

Źródło: Dolceta